Siemczyno - pałac

Kazimiera Kalita-Skwirzyńska

Widok od strony wschodniej (fot. G.Solecki)

Kominek w sali myśliwskiej (fot. G. Solecki)

Pałac w Siemczynie koło Czaplinka wzniesiony został w latach 1722-26 przez Henryka Bernarda von Goltza, a rozbudował go w 1796 r. Henryk August von Arnim.

Baron Henryk Bernard von Goltz, generał w służbie króla polskiego i główny spadkobierca klucza majątków ziemskich w powiecie drahimskim (Stare Drawsko), zbudował pałac dla swej licznej rodziny. Autor projektu budowy nie jest znany. Zaprojektował on siedzibę obszerną a zarazem reprezentacyjną, nawiązująca do francuskich wzorów budowli rezydencjonalnych o charakterystycznym rozplanowaniu "entre court et jardin" (pomiędzy dziedzińcem a ogrodem), realizowanych we Francji od XVII wieku. Charakterystycznym elementem tego typu założenia była ścisła osiowość kompozycji, poprzedzenie dojścia do fasady długą aleją i usytuowanie dziedzińca gospodarczego w oddaleniu od pałacu. Po drugiej stronie fasady rozciągał się ogród, w formie parterowych rabat z otwartymi widokami na otaczającą przestrzeń. Ten typ rozplanowania założenia rezydencjonalnego na Pomorzu pojawił się dość późno i został zrealizowany na przełomie XVII i XVIII w. w pobliskim Kłębowcu, należącym również do rodziny von Goltz, lecz z innej linii rodu. Francuską genezę wykazują również architektoniczne formy pałacu założonego na planie podkowy z prostokątnym korpusem głównym i dwoma krótkimi ryzalitami przyległymi do naroży elewacji ogrodowej. Podpiwniczoną, dwukondygnacyjną bryłę przykryto dachem mansardowym z zaakcentowaniem centralnej partii trójkątnym tympanonem wieńczącym ryzalit z wejściem głównym poprzedzonym wysokimi schodami. Boczne części fasady podzielono płaskimi, boniowanymi lizenami i prostokątnymi oknami: podwójnymi przy ryzalicie i pojedynczymi w skrajnych partiach fasady. Okna zaopatrzone w opaski zwieńczono klifcowymi kluczami. Fasadę ogrodową poprzedzono tarasem. Na osi centralnej pałacu wytyczono aleję dojazdową zakończoną - tuż przy drodze - okazałą bramą z rzeźbami dwóch rycerzy z tarczami ustawionymi na słupkach bramy. Przed fasadą pałacu rozciągał się dziedziniec honorowy "cour d'honneur", a bliżej drogi przeddziedziniec "avant cour", obudowany oficynami i budynkami gospodarczymi.

W typowej dla baroku konwencji urządzono wnętrza, komponując je w symetrycznym układzie dwutraktowym z holem i klatką schodową na osi wejścia głównego oraz salonem ogrodowym i dwupokojowymi apartamentami po bokach. W holu usytuowano trójbiegową klatkę schodową z dwoma arkadami opartymi na filarach w porządku toskańskim. Balustrady schodów wypełniono płaskimi, ażurowymi tralkami w formie przeplatających się taśm ozdobionych ornamentami roślinnymi. Już nazwa konstrukcji schodów, zwanych "francuskimi", wskazuje na proweniencję tego rozwiązania. Zrealizowano je w wielu pomorskich pałacach z ok. 1700 r., np. w Ostrowcu, Kamieniu Pomorskim, Swobnicy i Stolcu. Salony ozdobiono sztukateriami, a w późniejszym okresie polichromiami, z których przetrwały jedynie nikłe fragmenty. Pozostały natomiast trzy typowe dla baroku kominki. Pierwszy - w salonie - z nastawą wykonaną z marmuru, ozdobiono kampanulami, muszlami i kwiatami akantu. Drugi ozdobiono płaskorzeźbą z motywem psa, a trzeci piec wykonano z wtórnie użytych kafli z Delft - białych, ozdobionych rysowanymi kobaltem scenami rodzajowymi i pejzażami. Kafle takie przywożono na Pomorze jako balast statków wracających ze Skandynawii.

W 1793 r. zadłużoną posiadłość w Siemczynie kupił Henryk August von Arnim. Z rodziną von Arnim wiąże się rozbudowę pałacu o dwa skrzydła boczne, dostawione pod koniec XIX w. do elewacji południowej i północnej. Architekturę obu skrzydeł dostosowano do barokowych form budowli, odciążając jej wnętrza od funkcji gospodarczych. Następną przebudowę przeprowadził na początku XX w. kolejny właściciel Siemczyna, von Bredow. Dobudował on do fasady pałacu czterofilarowy portyk, zmienił stolarkę okien i drzwi oraz wystrój elewacji skrzydła południowego.

Po 1945 roku pałac przez długi czas użytkowany był przez Państwowe Gospodarstwo Rolne, które przeprowadzało jedynie bieżące remonty. Od kilku lat obiekt wraz z budynkami gospodarczymi jest własnością prywatną.